afb.

Gasselstraat 1

Hinthamerstraat 27-29 en Gasselstraat 1

Context (Bouw)historie: De panden aan de Hinthamerstraat 27, Hinthamerstraat 29 en Gasselstraat 1 werden in 1900 gelijktijdig gebouwd op een kavel die al enige tijd onbebouwd was. Van oorsprong bevond het perceel zich direct buiten de Leuvense Poort en de eerste stadsomwalling. Aanvankelijk stond er op deze plek het ziekengasthuis en vanaf de 15de eeuw de Sint Annakapel, met aan de Hinthamerstraat bebouwing. Deze bebouwing werd rond 1819 samen met de Sint Annakapel gesloopt ten behoeve van de bouw van de Nederlands Hervormde kerk. De sloop vond kort voor de kadastrale opmetingen plaats, zodat de stedelijke structuur en percelering niet op de kadastrale minuut zijn weergegeven. Het terrein tussen de Hinthamerstraat en de kerk werd tussen 1819 en 1900 niet bebouwd en functioneerde als tuin. In 1900 werd de tuin bebouwd met het onderhavige complex van Hinthamerstraat 27-29 en Gasselstraat 1. Het werden twee grote winkelpanden met woonhuizen erboven in een eclectische bouwstijl van vier bouwlagen hoog. Ligging: De panden bevinden zich aan de zuidzijde van de Hinthamerstraat in een bouwblok, tussen de Sint Annaplaats en de Gasselstraat, nabij de Markt. De panden beslaan het volledige perceel. Aan de rechterzijde grenst het complex aan twee panden. Aan de linkerzijde is geen bebouwing en grens het complex / hoekpand aan de Gasselstraat. Aan de achterzijde grenst het complex aan de Nederlands Hervormde kerk. Beschrijving Algemeen (hoofdvorm, kap, kelder): Het complex heeft een rechthoekig plattegrond, waarbij de hoek van de Hinthamerstraat – Gasselstraat is afgeschuind. Het complex heeft vier bouwlagen onder een plak dak met forse dakschilden aan de straatzijde. Deze zijn gedekt met leien in maasdekking en voorzien van meerdere dakkapellen. Onder een deel van het complex is een kelder aanwezig. Het complex bestaat uit twee delen. Het rechter deel is Hinthamerstraat 27 en het linkerdeel bestaat uit Gasselstraat 1 (links) en Hinthamerstraat 29 (midden).	2
Voorgevel en linker zijgevel: De voor- en linker zijgevel zijn gemetselde gevels met gele verblendstenen en hardstenen speklagen. Het rechter, symmetrische geveldeel (Hinthamerstraat 27) is voorzien van een middenrisaliet die wordt beëindigd met een tuitgevel met schouderstukken en dubbele hals. Het linkerdeel (Hinthamerstraat 29 en Gasselstraat 1) wordt gekenmerkt door twee trapgevels op de hoek van de straat waartussen een afgeschuinde hoek is gepositioneerd. De begane grond wordt van de verdiepingen gescheiden door een zware hardstenen cordonlijst. De gevel van het hele complex wordt afgesloten door een bakstenen fries met een houten bakgoot voorzien van decoratieve gootklossen. De detailleringen in het metselwerk en houtwerk (ramen, kozijnen en deuren) zijn rijk en verfijnd geprofileerd. De voorgevel van het pand aan de Hinthamerstraat 27 heeft op de begane grond vernieuwde winkelpuien in de bestaande gevelopeningen onder een ijzeren ligger met versieringen. In de middenrisaliet is de deuropening gesitueerd. Deze opening heeft aan beide zijde een gemetselde penant met hardstenen borstwering en een hardstenen rondboog met sluitsteen boven het bovenlicht. Boven deze opening bevindt zich een balkon met hardstenen balkonplaat en een siersmeedijzeren hekwerk. Aan weerszijde van dit balkon zijn hardstenen zuilen aanwezig. De hardstenen bekleding loopt verder door naar de tweede verdieping, waarop een frans balkon rust. Hierachter zijn openslaande deuren gesitueerd. Links en rechts van de middenrisaliet zijn meerdere gevelopeningen met bovenlicht en latei gesitueerd ten behoeve van de woningen. Deze zijn uitgezonderd het grote venster rechts op de eerste verdieping voorzien een segmentvormige ontlastingsboog met hardstenen aanzetstenen en sluitsteen. Het grote vensters op de eerste verdieping rechts is voorzien van glas-in-lood met florale motieven. Het middenrisaliet wordt met een tuitgevel afgesloten waarin een venster is gesitueerd. Rechts wordt de gevel geflankeerd met een gemetselde hoekliseen.	3
Het linkerpand (Hinthamerstraat 27) wordt van het rechterpand (Hinthamerstraat 29 - Gasselstraat 1) gescheiden door een scheidende muur met rookkanaal. Deze scheidende muur is voorzien van een trapgevel haaks op de voorgevel. De voor- en zijgevel van het pand aan de Hinthamerstraat 29 en Gasselstraat 1 hebben aan beide zijde een trapgevel waartussen een afgeschuinde hoek is gepositioneerd. De begane grond is voorzien van drie grote elipsvormige gevelopeningen omrand met natuursteen. Deze zijn voorzien van een meerruits bovenlicht waarvan de roeden rijk zijn versierd. De invulling aan de onderzijde is in het verleden gewijzigd. In de zijgevel is nog een tweede venster aanwezig met hogere borstwering én een entree naar de verdiepingen. In de afgeschuinde hoek is de voordeur gesitueerd. Deze is aan de bovenzijde voorzien van een hardstenen rondboog waar het grote bovenlicht is gesitueerd. Hierboven is een erker met zinken dak en houten panelen. Deze wordt door twee ijzeren consoles gedragen. Op de verdiepingen zijn meerdere vensters aanwezig ten behoeve van de woning. Deze zijn, uitgezonderd het grote venster op de eerste verdieping in de voorgevel, voorzien een segmentvormige ontlastingsboog met hardstenen aanzetstenen en sluitsteen. Enkele bovenlichten, waaronder dat van de erker, zijn voorzien van glas-in-lood met florale motieven. Rechter zijgevel: Het pand wordt aan de rechterzijde begrensd door bebouwing. Een klein deel steekt echter boven het rechter buurpand uit. Dit betreft een gemetselde gevel met gele verblendstenen. De gevel wordt afgesloten met een boeiboord waarachter een hoog steil dak is gesitueerd. Achtergevel: De achtergevel betreft een gemetselde gevel met gemetselde speklagen en snijvoegwerk. Hierin zijn meerdere (T-)vensters gevat. De gevel wordt afgesloten met een boeiboord met aan de linkerzijde een windveer en aan de rechterzijde een halve trapgevel. Ruimtelijke indeling en gebruik: De begane grond en eerste verdieping van het linker deel (Hinthamerstraat 27) is als winkel in gebruik en betreft een grote ruimte. De tweede en zolder verdieping zijn als opslag voor de winkel in gebruik. Enkele oorspronkelijke binnenwanden zijn op de tweede en zolderverdieping nog aanwezig. De begane grond van het rechter pand (Gasselstraat 1 en Hinthamerstraat 29) is als restaurant in gebruik, de verdiepingen thans als hotel. Constructies: Het pand heeft volgens de bouwtekening uit 1900 een traditionele constructieve opbouw met dragende gemetselde gevels, waarin enkelvoudige balklagen van de verdiepingsvloeren en zoldervloer zijn opgelegd. Over de balken liggen vermoedelijk nog de bijbehorende (grenen) vloerdelen. De dakconstructie bestaat uit houten spanten van rechthoekig gezaagd hout. Interieurelementen: Het interieur van het pand aan de Hinthamerstraat 27 is voorzien van moderne afwerkmaterialen. Het is onbekend wat de staat is van de stucplafonds achter het systeemplafond. De oorspronkelijke structuur is op de begane grond en eerste verdieping verloren gegaan. Het pand aan de Hinthamerstaat 29 – Gasselstraat 1 is op de begane grond volledig gemoderniseerd uitgezonderd de toegang naar de verdiepingen. Hier is een tochtportaal met oorspronkelijke vleugeldeuren gesitueerd met stucplafond en terrazzo vloer. Via de oorspronkelijke trap kom je uit op de verdiepingen van dit pand waar een hotel met woning is gevestigd. Hier zijn nog de oorspronkelijke paneeldeuren, stucplafonds, keukenkast, toilettegels en enkele schouwen van zwart marmer aanwezig. Erf, bijgebouwen, diversen: Het complex heeft geen erf of bijgebouwen.	4
Motivering voor plaatsing op de gemeentelijke monumentenlijst 1. Architectonische en stedenbouwkundige waarden De panden aan de Hinthamerstraat 27-29 en Gasselstraat 1 hebben stedenbouwkundige waarde vanwege de ontwikkeling van de historische gebouwde omgeving. De voor die tijd forse schaal heeft zich goed gevoegd in het kleinschalige stedelijk weefsel. Het pand is in 1900 gebouwd op een voormalig kerkplein van de Nederlands Hervormde kerk, zij waren tevens opdrachtgever. Het complex is uitgevoerd in de typische laat-19de-eeuwse eclectische stijl. De hoofdmassa en gevels, in het bijzonder de voor- en linker zijgevel, verkeren in een zeer gave staat. Hierdoor heeft het gebouw hoge architectonische en stedenbouwkundige waarde. 2. Bouw- en kunsthistorische waarden De panden verkeren in uiterlijke verschijningsvorm en hoofdlijnen nog in oorspronkelijke staat. De gevels, balklagen, kapconstructie, daken zijn allemaal in dezelfde bouwperiode gerealiseerd. Het metselwerk en houtwerk (ramen, kozijnen en deuren) zijn rijk en verfijnd gedetailleerd. Hierdoor heeft het pand bouwhistorische waarden. De diversiteit aan materialen waarin de gevels zijn opgetrokken, zijn typerend voor deze periode waarin deze materialen voorhanden waren. Samen met de markante vormgeving van het pand, wordt de eclectische stijlperiode uit het laatste kwart van de 19de eeuw gekenmerkt. Hierdoor heeft het object kunsthistorische waarde. 3. Cultuurhistorische waarden De panden zijn in 1900 gebouwd op het terrein van de Nederlands Hervormde kerk in een tijdperk waarin grote winkelpanden in steden ontstonden. De grote gevelopeningen op de begane grond herinneren aan deze tijd waarin producten in de etalage werden getoond. De wijze waarop deze panden en gevels zijn ingedeeld en vormgegeven, vertegenwoordigen cultuurhistorische waarde. Het complex Hinthamerstraat 27-29 en Gasselstraat 1 uit 1900 uitgevoerd in een zo kenmerkende eclectische vormentaal, is op basis van bovenstaande criteria, met genoemde detailleringen en verfijndheid, beschermingswaardig als gemeentelijk monument in de gemeente ’s-Hertogenbosch. Mogelijk nog verborgen interieurelementen maken onderdeel uit van het monument.	5

Afdeling Erfgoed 's-Hertogenbosch (AEH)

Gasselstraat 1

Gastelstraat A ongen. (????)

Gasselstraat 1 (1909)

1919	G.I. Ederveen (arts R. v. B.)
1923	Johannes M.D.M. de Booij (bestuurder fabriek leder art.) - wed. Daniel P. de Booij (fabrikante leder artikelen)
1928	J.M.D.M. de Booij - wed. D.P. de Booij
1943	W.H. Beekwilder - F.J. Goedhart (hoofddienstleide N.A.D.) - E. Maas (uitvoerder bouwver.) - F.A.P. Meulbroek (ambt. P.T.T.) - G.M.C.J. Otten (ontv. der dir. belastingen) - G.J.M. Winnubst (hoofdinspectie distributie)

Bossche Encyclopedie |